Το ήπαρ, κοινώς συκώτι , αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού και το μεγαλύτερο σε μέγεθος (περίπου 1500 γραμμάρια). Η λέξη συκώτι προέρχεται από το φρούτο σύκο και αποτελεί μεταφορά σε ουσιαστικό του επιθέτου «συκωτό» ήπαρ. Στα αρχαία χρόνια συνήθιζαν να ταΐζουν διάφορα ζώα με σύκα προκειμένου να νοστιμίζει το συκώτι τους (κάτι σαν το σημερινό fouagra). Ο επιθετικός προσδιορισμός παρέμεινε έκτοτε σαν ουσιαστικό για την ονομασία του οργάνου.
Οι λειτουργίες του ήπατος είναι εξαιρετικά σημαντικές για την ομοιοστασία του οργανισμού. Αποτελεί φυσικό φίλτρο του αίματος που προέρχεται από όλο το πεπτικό σύστημα, καθαρίζοντας το από τοξίνες και ιδίως από την αμμωνία και βοηθώντας στον μεταβολισμό και αδρανοποίηση πολλών φαρμάκων. Είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση των πρωτεϊνών του αίματος και ιδίως των απαραίτητων πρωτεϊνών για την πήξη του αίματος. Συμμετέχει μέσω της παραγωγής της χολής στην σωστή πέψη του λίπους της τροφής και στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών A, D, Eκαι K. Είναι σημαντικό για την διατήρηση του ισοζυγίου της γλυκόζης στο αίμα, αποθηκεύοντάς την με την μορφή γλυκογόνου σε περιόδους αυξημένης προσφοράς και κάνοντάς την διαθέσιμη σε περιόδους νηστείας μέσω της γλυκογονόλυσης και γλυκονεογένεσης. Στο ήπαρ συντίθεται η χοληστερόλη, απαραίτητη για την καλή λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών και τη σύνθεση διαφόρων ορμονών, αλλά επιπλέον εκεί γίνεται και η απομάκρυνση των λιποπρωτεινών (και ειδικά της κακής χοληστερόλης LDL) από το αίμα.
Το ήπαρ προσβάλλεται από μια πλειάδα διαφορετικών νοσημάτων. Το συχνότερο και ειδικά στην εποχή μας λόγω του καθιστικού τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών μας, είναι η λιπώδης εκφύλιση. Πρόκειται για εναπόθεση λίπους με την μορφή τριγλυκεριδίων στο ήπαρ, η οποία σταδιακά οδηγεί σε φλεγμονή και καταστροφή του οργάνου (στεάτωση, στεατοηπατίτιδα, κίρρωση).Το ήπαρ προσβάλλεται από ιούς, με κυριότερους εκπροσώπους τους ιούς της ηπατίτιδας A, B,C. Ο ιός Α μεταδίδεται με τις εκκρίσεις και το μολυσμένο νερό, ενώ οι ιοί Bκαι Cμε τη σεξουαλική επαφή, την ενδοφλέβια χρήση ουσιών και τις μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων. Συχνή είναι η προσβολή του ήπατος και από ιούς που προκαλούν συμπτώματα απλής ίωσης (ηπατοτρόποι ιοί), όπως ο ιός της λοιμώδους μονοπυρήνωσης (EBV). Πολλά από τα συχνά χρησιμοποιούμενα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο ήπαρ, με κυριότερα την παρακεταμόλη, τα φάρμακα για την μείωση της χοληστερίνης, τα οιστρογόνα και τα αντιφυματικά. Το ίδιο συμβαίνει και με ορισμένα φυτικά βότανα και μανιτάρια .Το αλκοόλ αποτελεί σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για το συκώτι. Προκαλεί στα αρχικά στάδια λιπώδη εκφύλιση, η οποία σχεδόν πάντα εξελίσσεται σε αλκοολική ηπατίτιδα, κίρρωση ήπατος και τελικά καρκίνο.
Όλοι οι επιβαρυντικοί παράγοντες που αναφέρονται παραπάνω οδηγούν σε κίρρωση ήπατος , δηλαδή σε πλήρη καταστροφή της αρχιτεκτονικής και της λειτουργίας του ήπατος μετά από άλλοτε άλλο διάστημα. Έχει βρεθεί ότι 40% των ασθενών με κίρρωση ήπατος θα εμφανίσουν τελικά καρκίνο ήπατος. Τέλος το ήπαρ προσβάλλεται από αυτοάνοσα (αυτοάνοση ηπατίτιδα, πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα κ.α.) και γενετικά μεταβολικά νοσήματα (όπως η αιμοχρωμάτωση, η νόσος του Wilsonκαι η έλλειψη α1 αντιθρυψίνης).
